Mijn stil protest
Toen ik 30 jaar geleden begon met vliegen bij KLM, voelde dat voor mij als 24-jarige als één groot avontuur. De diversiteit aan culturen die ik tegenkwam, fascineerde me. Ik vloog naar prachtige bestemmingen en leerde voortdurend bij over de wereld om me heen. Maar na verloop van tijd begon ik ook te zien dat er buiten de beschermde KLM-bubbel ook een andere, hardere realiteit was.

Vanuit het comfort van het crewhotel keek ik soms uit op krottenwijken, waar mensen dagelijks moesten vechten om te overleven. Ik las over de misstanden achter de goedkope kleding die we in landen als China kochten en voelde hoe het comfort waarin ik leefde vaak in contrast stond met de omstandigheden die ik in de wereld tegenkwam. 

Verschillende normen en waarden
Ik werd me steeds meer bewust van de uiteenlopende normen en waarden die in andere landen golden. Niet overal waren vrouwenrechten of LHBTQI+ rechten vanzelfsprekend en dat voelde niet goed. In een aantal landen waren deze rechten zo slecht beschermd, dat sommige collega’s weigerden naar deze bestemmingen te vliegen. Er ontstond een lijst van landen die je als KLM-medewerker kon weigeren. Als je op die lijst stond, kreeg je die bestemming niet meer op je rooster. 

Ook ik maakte een afweging: zijn er bestemmingen waar ik me niet veilig voel? Het antwoord was duidelijk: ik voelde me in de meeste landen veilig, beschermd door de Nederlandse wetgeving. Maar er was één bestemming die ik om principiële redenen probeerde te vermijden: Entebbe, in Oeganda. 

Een persoonlijke grens
In Oeganda staan homoseksualiteit en het zoeken naar hiv-medicijnen voor mensen die hiv-positief gelijk aan zware straffen, tot de doodstraf aan toe. Het besef dat mensen daar, alleen vanwege hun geaardheid of gezondheidsstatus, gevangen kunnen worden gezet of erger, staat lijnrecht tegenover alles waar ik voor sta. In de drie keer dat ik er in mijn carrière ben geweest, voelde ik altijd iets opstandigs in mij opkomen. 

En nu ik in 2025 uit mijn reserve ben opgeroepen voor een Entebbe, voel ik dezelfde weerstand. Toch ga ik, omdat ik me er als KLM-er niet onveilig voel. Maar wel in stil protest: ik besteed zo min mogelijk geld in het land, blijf in mijn hotel met een boek en denk aan de mensen daar die niet de vrijheid hebben die ik in Nederland vanzelfsprekend vind. 

Een gebaar van solidariteit
Mijn manier van protesteren is klein, maar voor mij van grote betekenis. Ik geef mijn daggeld aan een goed doel dat zich inzet voor LHBTQI+ mensen in Oeganda die verstoten zijn door hun families. Voor hen is de toegang tot hiv-medicijnen vaak een kwestie van leven of dood. Dit is mijn manier om een stem te geven aan hen die geen stem hebben, om mijn solidariteit te tonen. Niet groots en meeslepend, maar voor mij heel belangrijk. 

Hans den Dikken