Luchtvaartverdragen werden decennialang bilateraal uit onderhandeld tussen landen. Zo had ieder Europees land een kast vol verdragen met allerlei derde landen. Binnen Europa is dat onderling geregeld in Regulation (EC) 1008/2008 on common rules for the operation of air services in the Community. Het lag dus voor de hand om het afspreken van luchtvaartverdragen met derde landen gezamenlijk aan te pakken. Daarvoor geven lidstaten (de Raad van Europa) een mandaat aan de Commissie om een verdrag af te sluiten. In 2016 gaf de Raad de Commissie mandaat om onderhandelingen te openen met Qatar. In 2021 ging de Raad akkoord met de ondertekening van het verdrag en de voorlopige toepassing van dit verdrag totdat het verdrag in alle 27 Europese landen zou zijn geratificeerd.

Expert Group
EurECCA is lid van de zogenaamde Expert Group die de onderhandelaar van de Commissie adviseert tijdens de onderhandelingen. In die groep zitten ambtenaren van de verschillende EU transport ministeries, lobbyisten van luchtvaartmaatschappijen en vertegenwoordigers van personeel werkzaam in de luchtvaart, zoals EurECCA. Vanuit de Expert Group is vol ingezet op de opname van een artikel 7 in het verdrag dat moet zorgen dat er sprake is van eerlijke concurrentie tussen Europese luchtvaartmaatschappijen en de luchtvaartmaatschappij van Qatar. Dit artikel 7 van het verdrag regelt wat er mag en niet mag, en waar dus ook over gerapporteerd moeten worden, op het gebied van staatssteun en het respecteren van sociale rechtvaardigheid en mensenrechten zoals verwoord door de Internationale Arbeidsorganisatie van Amnesty International, ILO.

Nu spelen er een aantal zaken rond het verdrag met Qatar. In 2016 wisten we nog niet wat Covid-19 was, laat staan wat het effect op de luchtvaart zou zijn, en de Commissie was nog niet met het Fit for 55 pakket gekomen waarmee ze de Europese economie CO2 vrij wil maken in 2055. Dat was voor EurECCA aanleiding om hard te lobbyen om het verdrag in 2021 nog niet te ondertekenen en de voorlopige toepassing van het verdrag nog niet in werking te laten treden. Wij wilden eerst weten hoe de luchtvaart zich zou herstellen na de Covid-crisis en wij wilden dat de maatregelen uit het Fit for 55 pakket ook impact zouden hebben op de operatie van luchtvaartmaatschappijen uit derde landen anders is er van eerlijke concurrentie geen sprake meer. Die strijd hebben we verloren, het Europese Parlement heeft vóór gestemd en daarna is de Raad akkoord gegaan met het verdrag met Qatar.

Spotprijzen
Inmiddels vliegt Qatar alle slots vol die ze op basis van het verdrag kan opeisen. Immers, tijdens het ratificatieproces in de 27 EU landen is de voorlopige toepassing van het verdrag in werking. Qatar Airways rooft de Europese passagiersmarkt leeg en vervoert deze passagiers via Doha naar de rest van de wereld voor spotprijzen. Een analyse van de bedrijfscijfers om te kijken naar ongeoorloofde staatssteun is in volle gang, maar zeker niet gemakkelijk en hoe het zit het de sociale gerechtigheid weten na het WK voetbal allemaal. Ik weet niet of jullie recent eens in Doha zijn geweest? Niet? Dat kan kloppen, er gaat geen hond naar Doha en er vliegt geen enkele Europese luchtmaatschappij op.

Klap op de Qatarese vuurpijl zijn de arrestaties in Brussel van prominente Europarlementariërs die verdacht worden van het aannemen van steekpenningen van onder andere Qatar. De grote hoeveelheden cash die her en der onder de matrassen van deze parlementariërs zijn aangetroffen doen vermoeden dat ten tijde van de besluitvorming in Brussel over het verdrag met Qatar deze parlementairs op zijn minst bevooroordeeld waren en fracties over de streep getrokken hebben om vóór te stemmen.

EurECCA is van mening dat totdat er duidelijkheid is over de reikwijdte van de beïnvloeding van het besluitvormingsproces door Qatar, de voorlopige toepassing van het verdrag moet worden opgeschort. De VNC maakt zich daar ook sterk voor in het Nederlandse Parlement. <<<

Lees ook: Update EU-Qatar Comprehensive Air Transport Agreement/EurECCA-European Cabin Crew Association 

Annette Groeneveld